Творительный падеж бо саволҳои кем? и чем? истифода бурда мешавад. Дар ин дарс мо бо шумо исмҳои ҷондор ва беҷонро дар дохили Творительный падеж дида мебароем.
45.1. Исмҳои беҷон дар Творительный падеж дар шакли танҳо ва дар шакли ҷамъ:
ØДар мужской род исмҳои беҷон дар шакли танҳо бо пасванди –ом, –ем ва дар шакли ҷамъ бо –ами, -ями, тамом мешавад.
ØДар женский род исмҳои беҷон дар шакли танҳо бо пасвандҳои –ой, – ей, –ью ва дар шакли ҷамъ бо –ами, -ями, тамом мешавад.
ØДар средний род исмҳои беҷон дар шакли танҳо бо пасвандҳои –ом, –ем, ва дар шакли ҷамъ бо -ами, -ями, тамом мешавад. Нигаред ба ҷадвал!
45.1. Исмҳои беҷон дар Творительный падеж дар шакли танҳо ва дар шакли ҷамъ:
ØДар мужской род исмҳои беҷон дар шакли танҳо бо пасванди –ом, –ем ва дар шакли ҷамъ бо –ами, -ями, тамом мешавад.
ØДар женский род исмҳои беҷон дар шакли танҳо бо пасвандҳои –ой, – ей, –ью ва дар шакли ҷамъ бо –ами, -ями, тамом мешавад.
ØДар средний род исмҳои беҷон дар шакли танҳо бо пасвандҳои –ом, –ем, ва дар шакли ҷамъ бо -ами, -ями, тамом мешавад. Нигаред ба ҷадвал!
45.2. Исмҳои ҷондор дар Творительный падеж дар шакли танҳо ва дар шакли ҷамъ:
ØДар мужской род исмҳои ҷондор дар шакли танҳо бо пасвандҳои –ом, –ем ва дар шакли ҷамъ бо –ями тамом мешавад.
ØДар женский род исмҳои беҷон дар шакли танҳо бо пасвандҳои –ой, –ей, –ью ва дар шакли ҷамъ бо –ями тамом мешавад.
Нигаред ба ҷадвал!
ØДар мужской род исмҳои ҷондор дар шакли танҳо бо пасвандҳои –ом, –ем ва дар шакли ҷамъ бо –ями тамом мешавад.
ØДар женский род исмҳои беҷон дар шакли танҳо бо пасвандҳои –ой, –ей, –ью ва дар шакли ҷамъ бо –ями тамом мешавад.
Нигаред ба ҷадвал!
45.3. Ибораҳоро аз даруни қавс бароварда ба Творительный падеж табдил диҳед.
1.Я пишу в тетради (карандаш), а не (ручка). 2. Она рисует (фломастер). 3. Преподаватель пишет на доске (фломастер) или (мел)? 4. Суп обычно едят (ложка). 5. Мясо едят (вилка и нож). 6. Мы режем хлеб (нож). 7. Не надо никого бить (папка). 8. Дверь можно открыть (ключ). 9. Футболист отбил мяч (нога, а потом го- лова). 10. Не стучи, пожалуйста, (карандаш) по столу! 11. Думать надо (голова)! 12. В теннисе по мячу бьют (ракетка). 13. Ну что ты качаешь (голова)? 14. Гвоздь можно забить (молоток). 15. Что написано (перо), не вырубишь (топор).45.4. Ибораҳоро аз рӯи намуна пур кунед.
Образец: Чай + сахар = чай с сахаром
Кофе + сахар + лимон =
Мясо + рис =
Водка + сок =
Ветчина + помидор =
Рыба + салат =
Минеральная вода + газ =
Тост + сыр =
Йогурт + ананас =
45.5. ДИАЛОГ К 45 УРОКУ
ДАР МАҒОЗА (қисми 1)
Гӯш кардан: Диалог
| Русӣ | Тоҷикӣ |
|---|---|
| Дайте, пожалуйста, полбуханки черного и белого хлеба. | Лутфан нимбухонкагӣ нони сиёҳ ва сафед диҳед. |
| Сколько стоят коржики? | Кулчаҳои қандин чанд пул аст? |
| Дайте, пожалуйста, двести грамм сыра. | Лутфан, дусад грамм панир диҳед. |
| Мне, пожалуйста, триста грамм сливочного масла. | Лутфан, сесад грамм маска баркашед. |
| Дайте, пожалуйста, полкилограмма колбасы. | Лутфан, ба ман ним килограмм колбаса диҳед. |
| Какие есть ещё у вас рыбные консервы? | Боз чӣ гуна консерваҳои моҳӣ доред? |
| Есть ли у вас овощные консервы? | Оё консерваҳои сабзавот доред? |
| Дайте, пожалуйста, килограмм мяса для супа. | Лутфан, ба ман як килограмм гушт барои шӯрбо диҳед. |
| Взвесьте, пожалуйста, килограмм капусты. | Лутфан, як килограмм карам баркашед. |
| Есть ли у вас солёные огурцы? | Шумо оё бодирингӣ шӯр доред? |
| Есть ли у вас хороший рис для плова? | Шумо оё биринҷи хубе барои ош доред? |
| Дайте, пожалуйста, три килограмма муки и полкило гороха. | Лутфан ба ман се килограмм орд ва ним кило нахӯд диҳед. |
| Есть ли у вас миндаль? | Шумо оё бодом доред? |
| Почему сегодня в продаже нет мёда? | Чаро имрӯз дар фурӯш асал нест? |
| Загляните, пожалуйста, через час, вот-вот должны привезти. | Баъди як соат, лутфан, хабар гиред, ҳамин замон бояд биёранд. |
| Взвесьте, пожалуйста, триста грамм изюма. | Лутфан, сесад грамм мавиз баркашед. |
| Дайте мне килограмм винограда. | Ба ман як килограмм ангур диҳед. |
| Дайте мне, пожалуйста, две пачки зелёного чая. | Ба ман, лутфан, ду пачка чои кабуд диҳед. |
| Мне нравится зелёный чай. | Ба ман чойи кабуд маъқул аст. |
| Моя мать в основном пьёт кофе. | Модарам бештар қаҳва менӯшад. |
| Выберите мне, пожалуйста, большую дыню. | Ба ман якто харбузаи калон интихоб кунед. |
| Взвесьте, пожалуйста, один арбуз. | Лутфан як дона тарбуз баркашед. |
| Я хотел бы купить три лимона. | Ман мехостам се дона лимон бихарам. |
| Какие у вас есть местные вина? | Чӣ гуна майҳои маҳаллӣ доред? |
| Дайте мне, пожалуйста, бутылку вина. | Лутфан ба ман як шиша май диҳед. |
| Какие у вас есть сухие вина? | Чӣ гуна шаробҳои соф ангурӣ доред? |
| Сколько стоит эта трубка? | Ин чубук чанд пул аст? |
| Сколько нужно ткани на пальто на мой рост? | Барои дӯхтани палто ба қади ман чанд метр матоъ даркор аст? |
| Вам нужно три с половиной метра. | Ба шумо севу ним метр даркор. |
| Какие у вас есть виды атласа? | Шумо чӣ хел навъҳои атлас доред? |
45.7. СЛОВА К 45 УРОКУ
ИБОРАҲО БАРОИ ДАРСИ 45
Гӯш кардан: Луғатҳо
| Русӣ | Тоҷикӣ |
|---|---|
| ложка | қошуқ |
| едят | мехуранд |
| никого | ҳеҷ кас |
| думать | фикр кардан |
| гвоздь | мех |
| вырубишь | мешканӣ |
| топор | табар |
| растение | наботот |
| тень | соя |
| явление | ҳодиса |
| храм | ибодатхона |
| запах | бӯй |
| водка | арақ |
| наличие | мавҷуди |
| ужас | даҳшат |
| одежда | либос |
| кресло | кресло |
| больной | касал |
| поезд | қатора |
| традиция | урфу-одат |
| адрес | манзил |
| ладонь | кафт |
| сведение | ахборот, хабар |
| цветок | гул |
| лидер | сардор |
| занятие | машғулот |
| помещение | бино |